Hukukun Amacı Üzerine Bir Tartışma: Hart ve Fuller Çatışması

Özet

Bu makale, XX. yüzyıl hukuk felsefesinin en çarpıcı entelektüel karşılaşmalarından biri olan Hart–Fuller tartışmasını, "hukukun amacı" ekseninde ele almayı amaçlamaktadır. Hukuki pozitivizmin çağdaş temsilcilerinden biri olan Hart, hukuku ahlaki değerlendirmelerden bağımsız olarak, geçerliliği toplumsal olgulara ve hukuki sistem içindeki kuralların konumuna dayanan bir normlar bütünü olarak kavramsallaştırır. Buna karşılık, doğal hukuk geleneğini modern bağlamda yeniden yorumlayan Fuller, hukuku insan davranışını yönlendirme kapasitesine sahip, içsel bir ahlaki yapıya dayanan amaçsal bir etkinlik olarak tanımlar. Hukuku normatif bir sistem olarak tanımlayan Hart ile onu ahlaki ve amaçsal bir düzen olarak değerlendiren Fuller'ın görüşleri, hukukun doğası, geçerliliği ve meşruiyeti konularında derin bir kuramsal ayrışmayı yansıtmaktadır. Hart'ın hukuki geçerlilik anlayışı ile Fuller'ın içsel ahlak vurgusu arasındaki karşıtlık, yalnızca hukuki teorilerin bir çatışması değil, aynı zamanda hukukun insan yaşamındaki işlevi ve hukukun bağlayıcılığı üzerine yürütülen derin bir felsefi tartışmanın yansımasıdır. Makale, bu çatışmayı çözümlemeye çalışarak hukukun amacına ilişkin farklı kuramsal perspektifleri karşılaştırmalı bir biçimde değerlendirmektedir.